Kazimierz Ignacy Sosnowski
(1875 – 1954)
Młodość i praca zawodowa
Kazimierz Ignacy Sosnowski urodził się 15 września 1875 roku w Niepołomicach. Był przyrodnim bratem aktora Ludwika Solskiego.
Sosnowski ukończył czteroklasową szkołę ludową w Niepołomicach oraz gimnazjum w Bochni i Gimnazjum św. Jacka w Krakowie, w którym zaprzyjaźnił się z Władysławem Orkanem. Studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Pracę zawodową rozpoczął w 1901 roku. Pracował w III Gimnazjum im. Jana Sobieskiego w Krakowie, w I Gimnazjum w Nowym Sączu (1904 – 1908) oraz w Wyższej Szkole Handlowej w Krakowie (późniejsze nazwy to: Akademia Handlowa, Szkoła Ekonomiczno-Handlowa). Sosnowski uczył języka polskiego oraz łaciny, greki i gimnastyki. W latach 1898 – 1903 pełnił funkcję zastępcy bibliotekarza Akademii Umiejętności. W 1907 roku Rada Szkolna Krajowa we Lwowie nadała mu tytuł profesora szkół średnich.
Wielką uwagę przykładał do rozwoju fizycznego młodzieży i harmonijnego łączenia go z rozwojem intelektualnym. Swoje przemyślenia na ten temat przedstawił w książce pt. „Szkoła narodowa jako krzewicielka kultury zdrowotnej i energii twórczej”. Publikacja spotkała się z dużym zainteresowaniem i po odzyskaniu niepodległości ukazało się jej drugie wydanie pod zmienionym tytułem „Szkoła a zdrowie”. Sosnowski napisał książkę pt. „Tematy do wypracowań polskich z zagadnień bieżącego życia i praktycznej wiedzy”, w której postulował, aby nauczyciele szkół średnich zadawali mniej prac literackich. Uważał, że prace powinny odnosić się do praktyki życiowej. Swoje postulaty zawarł w książce pt. „
Okres wojenny i międzywojenny
W okresie poprzedzającym pierwszą wojnę światową K. Sosnowski kierował ćwiczeniami wojskowymi (strzelanie) i gimnastycznymi młodzieży. Jesienią 1914 roku został ewakuowany do Salzburga, w którym do końca 1915 roku uczył języka polskiego i łaciny na kursach polskich.
W latach 1920 – 1921 był oddelegowany do prac plebiscytowych. Nasz patron pracował w Głównym Komitecie Plebiscytowym Spisko-Orawskim w Nowym Targu oraz w Głównym Komisariacie Plebiscytowym w Bytomiu. Nadzorował wydawanie broszur, ulotek, odezw. Niektóre przygotowywał sam, jak np. wierszowaną „Bajkę o dobrym chłopie i żarłocznym wilku”. Brał udział w wiecach plebiscytowych.
W czasie II wojny światowej uczestniczył w tajnym nauczaniu i uczył młodzież wiejską w Żydowie w powiecie proszowickim.
Po wojnie przez kilka lat uczył w Technikum Handlowym w Krakowie.
Kazimierz Sosnowski był dwukrotnie żonaty. Pierwszy raz z Karoliną Kącką, a po jej śmierci z Marią Mazur. Z pierwszego małżeństwa miał troje dzieci: Irenę (1902 – 1978), Lidię (1908 – 1939), Jana (1911 – 1936).
Kazimierz Sosnowski zmarł w Krakowie 15 grudnia 1954 roku. Został pochowany na cmentarzu Salwatorskim.
Działalność krajoznawczo-turystyczna
Sosnowski odbywał z młodzieżą bardzo dużo wycieczek krajoznawczo-turystycznych.
W Nowym Sączu brał udział w pracach przy organizowaniu Towarzystwa Turystycznego „Beskid”, pełnił funkcję sekretarza zarządu. Po przekształceniu się tegoż Towarzystwa w Oddział „Beskid” Towarzystwa Tatrzańskiego stał się jednym z najbardziej zaangażowanych działaczy. Był inicjatorem powstania Oddziału „Gorce” Towarzystwa Tatrzańskiego. Działał w Oddziale Krakowskim Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego oraz w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym. Powstało ono z połączenia Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (taką nazwę przyjęło Towarzystwo Tatrzańskie w 1920 r.) z Polskim Towarzystwem Krajoznawczym
Sosnowski starał się o zagospodarowanie turystyczne gór, a zwłaszcza Beskidów – był to rejon mało znany polskim turystom. Sprzeciwiał się działalności niemieckiej organizacji „Beskidenverein”, która w tych górach działała głównie na rzecz turystów niemieckich. Występował z inicjatywą budowy schronisk górskich: na Przehybie, Turbaczu i Jaworzynie Krynickiej. Projektował i znakował szlaki. W 1908 roku zaprojektował i sam wyznaczył czerwony szlak z Rytra do Szczawnicy przez Przehybę. Zaprojektował i nadzorował powstawanie zachodniej części Głównego Szlaku Beskidzkiego od Ustronia do Krynicy. Sosnowski był pomysłodawcą Małego Szlaku Beskidzkiego ze Straconki na Luboń Wielki. Zaprojektował Główny Szlak Podkarpacki z Ciężkowic do Bielska. Doprowadził do realizacji projekt szlaku przez Jurę Krakowsko-Częstochowską autorstwa St. Leszczyckiego i nadał mu nazwę Szlak Orlich Gniazd. Zabiegał o utworzenie parków narodowych w Tatrach, Pieninach i na Babiej Górze.
Wydawnictwa turystyczne
Pisał artykuły o tematyce przyrodniczej i krajoznawczo-turystycznej do takich czasopism jak: „Wierchy”, „Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego”, „Ziemia”, „Orli Lot”, „Ochrona Przyrody”, „Iskry”, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, „Gazeta Zachodnia”, „Polska Zachodnia”, „Kurier Literacko-Naukowy”, „Dziennik Polski”, „Goniec Krakowski”. W tym ostatnim publikował pod pseudonimem J. Chojacki i J.Chojnacki.
Był autorem lub współautorem następujących przewodników: „Przewodnik po Beskidzie Zachodnim od Krynicy po Wisłę łącznie z terenami narciarskimi” (późn. wyd. pt. „Przewodnik po Beskidach Zachodnich”), „Ziemia Krakowska”, „Garść wrażeń z Bułgarii”, „Z włóczęgi po Alpach”, „Wycieczki z Nowej Huty” (współautor), „Doliną Prądnika” (współautor), „Pasmo Krakowsko-Jaworznickie”.
Jego imieniem zostały nazwane schroniska górskie na Przehybie i na Hali Krupowej oraz Główny Szlak Beskidzki.
Odznaczenia i uznania
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Polonia Restituta (1934). Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Polonia Restituta (1948). Członek honorowy oddziału „Beskid Śląski” PTT w Cieszynie (1930). Członek honorowy PTT (1933).
Źródło: Polski Słownik Biograficzny PAN i PAU (Tom XL/4 z. 167, rok 2001)
